Na świecie funkcjonuje z powodzeniem wiele różnych stylów walki zarówno wręcz, jak i z bronią. Różnią się one znacznie zależnie od kontynentu, z którego pochodzą, kraju, czy swojego przeznaczenia. Wschodnia część Azji słynie z tradycyjnych sztuk walki, które w późniejszym czasie dały podwaliny wielu nowym systemom. Jedną z takich tradycyjnych, wschodnich sztuk walki jest ju-jitsu i wywodzące się z niej brazylijskie ju-jitsu.
Czym jest ju-jitsu?
Ju-jitsu jest systemem walki, czy raczej zbiorem różnych stylów i technik. Tłumaczenie nazwy z języka japońskiego rzuca trochę światła na to, na czym tak naprawdę polega ta stara, tradycyjna sztuka walki. Jest to sztuka ustępliwości, technika umiejętności. Najbardziej kluczowe stają się w niej umiejętności wykorzystania siły i pędu przeciwnika przeciwko niemu samemu.
Z tego względu ju-jitsu może być praktykowane przez każdego, bez względu na wiek, budowę ciała czy płeć. Adept chwilowo poddaje się sile atakującego, aby zaraz odwrócić ją i wrócić z kontratakiem. Dużo istotniejsza jest tutaj zręczność, aniżeli własna siła fizyczna. W tej sztuce praktykowane są uderzenia i kopnięcia, lecz na równi z nimi stosuje się techniki dźwigniowe i rzuty oraz atakuje na ciele miejsca, które są podatne na zranienia (kyusho lub atemi). Walka może obejmować zarówno walkę z bronią, walkę wręcz czy z użyciem małego oręża, tak w defensywie, jak i w ofensywie.
Skąd pochodzi ju-jitsu?
Tak naprawdę początki jego historii sięgają kilka tysięcy lat wstecz i wywodzą się z kontynentu azjatyckiego. Dokładna data i miejsce powstania samej sztuki należy jednak do kwestii spornych. Według jednych, jej prekursorem jest przybyły do Japonii z Chin mnich Chin Gen Pinh. Wiadomo na pewno jednak, że jej kolebką jest Japonia.
Według jednej z teorii geneza powstania ju-jitsu związana jest z japońskimi lekarzami, którzy uczyli się w Chinach i system ten prawdopodobnie sprowadzili do Japonii. Wśród nich wyróżniał się lekarz z Nagasaki, Shirobei Akiyama Yoshitoki, któremu przypisuje się stworzenie szkoły Yōshin-ryüu.
Najbardziej prawdopodobnym wytłumaczeniem powstania ju-jitsu jest jednak samoistne łączenie i mieszanie się różnych stylów walki – tych chińskich, jak również tych rdzennie japońskich. Na przestrzeni lat powstało wiele rodzajów walk, które nawiązywały do samurajskich lub innych tradycyjnych sztuk walki. Nie ograniczały się one jedynie do walki na pięści lub do walki nożem, lecz obejmowały również miecze, piki czy łuki. Różne ich formy nazywane są jako praformy ju-jitsu ze względu na to, że zawierają bardzo dużo podobnych bądź nawet identycznych elementów.
Japońskie szkoły ju-jitsu
Możemy bez wątpienia powiedzieć, że ju-jitsu jest bardzo wszechstronnym połączeniem wielu elementów i technik. Ponieważ dozwolona jest zarówno walka bronią, jak i bez niej, to zakres możliwych elementów robi się już bardzo szeroki. Jeżeli doda się do tego możliwość wykonywania kopnięć, uderzeń, dźwigni, rzutów oraz ataków w newralgiczne miejsca, to okaże się, że ju-jitsu może być nieprawdopodobnie wszechstronne. Z tego powodu powstało kilka głównych szkół w Japonii, z których każda charakteryzuje się odrobinę innym podejściem oraz skupianiem się na innych elementach całego stylu.
Ju-jitsu a BJJ
Czym tak w zasadzie różni się BJJ od Ju-jitsu? Brazylijskie Ju-jitsu w odróżnieniu od tego klasycznego kładzie prawie całkowity nacisk na walkę w parterze. Pomimo tego, że walka może odbywać się w stójce, zwarciu i w parterze, to jej głównym celem jest sprowadzenie przeciwnika na matę, unieruchomienie go i wykorzystanie dźwigni bądź duszenia skutkującego poddaniem. Cała walka opiera się na chwytach, co czyni ją skuteczną jedynie w kontakcie z pojedynczym, nieuzbrojonym przeciwnikiem. Brak wykorzystania technik, które nie są akceptowalne w rywalizacji sportowej (cios w kroczę, cios w krtań lub oczy), sprawia, że pod względem użytkowym BJJ może okazać się nieskuteczne.
Ju-jitsu w przeciwieństwie do BJJ jest bardziej wszechstronne i obejmuje również ciosy, kopnięcia oraz elementy kojarzące się obecnie z samoobroną (ataki na wrażliwe, odsłonięte miejsca), a nie jedynie chwyty i duszenia. Zależnie od odmiany, szkoły mogą oferować również treningi w walce z różną bronią. Jest ono jednak dyscypliną tradycyjną, co sprawia, że duże znaczenie mają w niej formy, stroje i rozwój duchowy
Powstanie BJJ (Brazylijskiego Ju-jitsu)
BJJ miało swoje korzenie w Japonii. Jigorō Kanō był mężczyzną, który po wielu latach treningów ju-jitsu zaczął dostrzegać jego niedopasowanie do realiów. Wiedza i doświadczenie pozwoliły mu na usunięcie z treningów niedostosowanych i niebezpiecznych elementów. W ten sposób powstało judo, a Kanō został „ojcem” japońskiego wychowania fizycznego. Jego największym tworem była szkoła walki Kodokan, która jest obecnie największą na świecie szkołą judo.
Jak każdy wielki mistrz, skupiał on wokół siebie zdolnych ludzi. Jeden z najlepszych japońskich adeptów judo nazywał się Mitsuyo Maeda. Wyemigrował on jednak z Japonii, żeby podróżować po świecie. Aby zarobić pieniądze, brał udział z wielu walkach, gdzie wykorzystywał to, czego nauczył się w szkole Kodokan. Warto jednak wspomnieć, że kodeks szkoły zabrania walki za pieniądze. Nie chcąc sprzeciwiać się zasadom ze szkoły dawnego mistrza, Maeda określał swój styl jako ju-jitsu i wprowadził do niego również uderzenia i elementy zapaśnicze. W pewnym momencie swojego życia, w okresie I Wojny Światowej, Japończyk udzielał pomocy japońskim emigrantom w Brazylii.
Mówi się, że jako wyraz wdzięczności w stronę brazylijskiego polityka, Maeda zaczął uczyć jego syna – Carlosa Garcie, tego, co sam nauczył się w trakcie swoich podróży i licznych walk. Była to mieszanka judo Kodokan (wywodzącego się z ju-jitsu) oraz catch-as-catch-can, czyli amerykańskich zapasów. Carlos uczestniczył w ogromnej ilości walk na ulicach Brazylii, ucząc jednocześnie swoich braci i doskonaląc własny styl. Wraz z upływem czasu dołączały do nich kolejne pokolenia rodziny nauczające BJJ i szerzące go na świecie. W ten sposób powstało Brazylijskie Ju-jitsu rozwijające się po dziś dzień.